Tek Renkli Hükümet ve Katılım Arasında: Uluslararası Deneyimler Işığında Suriye Geçiş Hükümeti Senaryolarına Bir İnceleme
Özet:
Bu politika raporu, geçiş hükümetlerinin biçimlerini literatür ve karşılaştırmalı deneyimler üzerinden ele alarak Suriye’de geçiş hükümetinin oluşum senaryolarını tartışmayı amaçlamaktadır.
Raporda, karşılaştırmalı deneyimlerde geçiş hükümetlerinin iki temel modelde şekillendiği ortaya konulmaktadır: ilki, yalnızca tek bir aktörün yer aldığı “tek renkli hükümet” modeli (1970’ler ve 1980’lerde Ruanda ve Güney Kore örneklerinde görüldüğü gibi); ikincisi ise, katılımcı ya da koalisyon hükümetleri modelidir. Bu ikinci model, katılımın siyasi boyutta gerçekleşebildiği gibi teknik (teknokrat) boyutta da olabilmektedir. Örneğin, Libya ve Tunus deneyimleri buna işaret etmektedir.
Rapor, Suriye’de geçiş döneminin öncelikli hedeflerinin; silahın devlet kurumlarında toplanarak güvenlik ve istikrarın yeniden tesisi, temel hizmetlerin geri kazanılması, ardından kamusal alanın açılması ve düzenlenmesi olduğunu varsaymaktadır. Buna dayanarak üç geçiş hükümeti senaryosu tartışılmıştır: mevcut durumun sürmesiyle tek renkli hükümetin devamı; siyasi akımlar ve güçlerle katılımcılığı içeren merkezi koalisyon senaryosu; ve siyasi yönelimlerden bağımsız olarak yetkinlik ve uzmanlığa dayalı teknokrat hükümeti senaryosu.
Raporda, “sert çekirdek koalisyon” modeli daha olası görülmektedir. Bu model, egemenlik makamlarında güçlü bir çekirdek hükümetin varlığını, diğer siyasi ve ulusal güçlerle somut ve gerçek bir paylaşımı öngörmektedir. Bu yaklaşım, “dengeli ve akılcı liderlik” anlayışına yakın durmaktadır. Model; istikrar, katılım ve liyakat unsurlarını bilinçli bir biçimde harmanlayarak, sahadaki çeşitli çıkarlar ve aktörler arasında denge kurmayı hedeflemektedir. Aynı zamanda güvenliğin sağlanması, hizmetlerin yeniden tesisi, kamusal alanın açılması ve geçiş dönemi adaletinin gerçekleştirilmesi gibi temel hedeflere odaklanmaktadır.
Raporun tamamını okumak için tıkla (Arapça)
مدير وحدة التوافق والهوية المشتركة في مركز الحوار السوري، يحمل شهادة الدكتوراه في القانون العام من جامعة حلب، وحائز على اعتمادية المعهد العالي للحقوق في الشرق الأوسط، وعمل سابقاً مدرساً في كلية الحقوق في جامعة حلب الحرة. يركز في أبحاثه الحالية على دراسة ديناميكيات العلاقة بين المجتمع السوري والنصوص القانونية والدستورية منها على وجه التحديد.
هنادي حجار
بكلوريوس علوم سياسية من الجامعة الأردنية
ماجستير حقوق إنسان وتنمية إنسانية من الجامعة الاردنية
دبلوم علاقات عامة
باحثة دكتوراة قانون عام
ناشطة في المجتمع المدني السوري
