Suriye Yeni Ordusunda Silahlı Grupların Entegrasyonu: Zorluklar ve Fırsatlar Arasında
Özet:
Bu rapor, 2024 yılının sonlarında Esad rejiminin çöküşünün ardından askeri kurumun yeniden inşası için doğan fırsatı ele almaktadır. Bu gelişme, silahlı kuvvetlerin ideolojik veya bölgesel sadakatlerden arındırılmış, ulusal bir temelde yeniden yapılandırılmasının önünü açmıştır. Bu geçiş süreci, Esad rejiminin onlarca yıl boyunca devletin egemenliğini ve kurumlarını gasp etmesinden sonra, Suriye ordusunun ulusal birliğini yansıtan bir çerçevede yeniden tasarlanması için gerçek bir imkân sunmaktadır.
Rapor, Yemen, Libya ve Sudan gibi ülkelerdeki benzer Arap deneyimlerini incelemekte ve silahlı grupları birleşik bir yapıya entegre etme girişimlerinin çoğunlukla iç bölünmeler, çoklu sadakatler, bölgesel müdahaleler ve aktörler arasındaki güvensizlik nedeniyle başarısız olduğunu ortaya koymaktadır.
Suriye bağlamında, Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) entegrasyon projesinin temel aktörü olarak öne çıkmaktadır. Zira fiilen Savunma Bakanlığı’nı denetlemekte ve diğer grupları yeni bir ulusal orduya katılmaya yönlendirme konusunda istekli olduğunu ifade etmektedir. Ulusal Kurtuluş Cephesi ve Suriye Milli Ordusu’na bağlı gruplar ise farklı düzeylerde tepki göstermiştir: bazıları askeri operasyonların yönetimine katılırken, bazıları daha ihtiyatlı davranmış ve tutumlarını Suriye Demokratik Güçleri (SDG) gibi bölgesel önceliklerin düzenlenmesine bağlamıştır. Süveyda’daki Rical el-Kerame ve Cebel Tugayı gibi gruplar da ordunun gerçekten ulusal temeller üzerine kurulması halinde yeni orduya katılmaya hazır olduklarını açıklamıştır.
Rapor, bu sürecin önündeki başlıca zorluklara işaret etmektedir: grup liderlerinin nüfuzlarını kaybetme endişesi, savaşçıların yerel komutanlarına bağlılığını güçlendiren bölgeselcilik, dış (bölgesel ve Rus) etkilerin kesişmesi ve çok sayıda fraksiyonun bulunduğu askeri sahnede denetim mekanizmalarının zayıflığı. Ayrıca SDG dosyasının belirsizliği, askeri entegrasyon önceliklerinin sıralamasını daha da karmaşık hale getirmektedir.
Rapor, silahlı grupların yeni bir ulusal ordu çerçevesinde entegrasyonunun, Suriye devletinin yeniden inşasında kilit bir unsur olduğunu vurgulamaktadır. Ancak bu projenin başarısı, iç bölünmelerin ve dar sadakatlerin aşılmasına, kapsayıcı bir ulusal doktrinin benimsenmesine ve tüm Suriyeli bileşenlerin ve kaynakların adil temsiline imkân tanıyacak kapsamlı bir ulusal diyaloğun yürütülmesine bağlıdır. Bu hedefe ulaşılamaması halinde, yeni Suriye devleti, ayaklanmalar sonrasında silahlı gruplarını entegre edemeyen diğer Arap ülkelerinin yaşadığı kaotik senaryoya benzer bir durumla karşı karşıya kalabilir.
Raporun tamamını okumak için tıkla (Arapça)
باحث مساعد في مركز الحوار السوري، يعمل ضمن وحدة تحليل السياسات، كتب وشارك في العديد من الأوراق المتعلقة بتحليل سياسات الفاعلين في سوريا، يحمل إجازة في الأدب العربي من جامعة الفرات السورية، عمل كاتباً وصحفياً ومدققاً لغوياً لعدة سنوات في العديد من المواقع والقنوات الإخبارية.
مدير وحدة التوافق والهوية المشتركة في مركز الحوار السوري، يحمل شهادة الدكتوراه في القانون العام من جامعة حلب، وحائز على اعتمادية المعهد العالي للحقوق في الشرق الأوسط، وعمل سابقاً مدرساً في كلية الحقوق في جامعة حلب الحرة. يركز في أبحاثه الحالية على دراسة ديناميكيات العلاقة بين المجتمع السوري والنصوص القانونية والدستورية منها على وجه التحديد.
