İran’ın Radikal ve Aşırılıkçı Örgütlere Yatırımı

Özet:

Suriye meselesinde, manzaranın karmaşıklığı ve aktörler ile meselede aktif olanların arasındaki ilişkiler tablosunun bazı bölümlerinin gizliliği herkesçe malum. Bunlardan biri de politik, askeri, ekonomik ve kültürel hedeflerini gerçekleştirmek için sert ve yumuşak pençelerini Suriye meselesinin birçok mafsalına geçiren İran ağının uzantıları.

İran’ın faaliyetlerine ek olarak, gizliliği ve karmaşıklığı etkileyen bir diğer şey, Suriye devrimini baltalamada ve devrimin kazanımlarını boşa çıkarmada büyük bir etkisi olan radikalizm ve aşırılık yanlısı örgütlerle olan ilişkisidir.

İran menşeli gruplarla radikal ve aşırılıkçı grupları bir araya getiren birçok ortak payda oldu. Ancak bu konuda yapılan tartışmalar genellikle bir tarafın kanıtlardan yoksun ithamlarıyla yapılırken diğer taraf da bunları komplo teorisi ve iftira olarak nitelendirip reddetti.

Bu araştırma, Suriye Diyalog Merkezi’nin Suriye sahasındaki aktörlerin ve etkili kişilerin pozisyonlarını analiz etme çabaları içinde, “İran’ın Radikal ve Aşırılıkçı Örgütlere Yatırımı” başlığıyla, İran ile radikal ve aşırılık yanlısı gruplar arasındaki açıklanmayan ilişkinin incelenmesine katkı sağlamaktadır. Çünkü bu ilişki, -her ne kadar İran bu ilişkiden en çok faydalanan taraf olsa da- karşılıklı çıkarlar üzerine kurulu gizli bir yatırım ilişkisidir. Bu ilişki ağı, 1990’larda Hizbullah’tan İmad Muğniye ile Kudüs Gücü’nden Süleymani’yi Bin Ladin ve Zevahiri ile bir araya getirdiğinden beri, Sünni Arap şehirlerinin fanatiklerini pençelerinin arasına alıyor ve onların sembollerini yok ediyor ve yayılmacı İran projesi lehine bölgeyi fikri ve sosyal yüklerden tamamen kurtarmak amacıyla bugüne değin aşırılık yanlıları ile yatırım yapmaya halen devam devam ediyor.

Sözü edilen çalışma iki sayı halinde yayınlandı. İlk sayı, İran’ın radikal örgütlere yatırım kavramını iki taraftan canlı kanıtlarla bağımsız olarak açıklığa kavuşturuyor. Ardından, İran’ın aşırılıkçı ve radikal gruplara eğitim, finansman, silah, askeri teknolojiler ve istihbarat desteği türünden yaptığı yatırım çeşitlerini ve aynı zamanda her iki tarafın da sahada rakiplerine karşı birbirini desteklemesini birer birer açıklıyor.  Bunlar İran’ı bu örgütlerle buluşturan ilişkinin kanıtıdır. İkinci sayı, İran’ın bölgedeki araçlarının Irak’tan Suriye ve Lübnan’a uzanan gruplarla karmaşık ilişkisini inceliyor. İki taraf arasındaki ilişkinin Suriye devrimi ile başlamadığı dikkate alındığında, aralarındaki yatırım ilişkisinin boyutlarını anlamak adına haritadaki kapsam alanını genişletiyoruz. Böylece hem İran’ın araçlarının hem de Irak, Suriye, Lübnan ve diğer ülkelerdeki aşırı ve radikal grupların, içerisinde bulunduğu karşılıklı yatırımın kanıtlarını açıklayarak, iki tarafa da kapsamlı ve bütüncül bir bakış açısıyla göz atıyoruz.

Çalışma, her iki tarafın (İran ve radikal-aşırılıkçı gruplar) çıkarlarının kesişim noktalarını gerçekleştirmek için, beyan ettikleri slogan ve ilkeleri kulak ardı ederek yüksek bir pragmatizm ve faydacılığa dayalı bir yaklaşımı benimsediklerine dair bir açıklama ile son buluyor.

Araştırma, İran’ın radikal ve aşırılıkçı örgütlere yatırımı çalışmasından sonra bir dizi tavsiyeyle bitti. Çünkü İran’ın bu örgütlerle ilişkisi, istikrarı baltalama ve Arap ve İslam ülkelerindeki dönüşüm projelerini yıkma noktasında sürekli olduğu için, başka kanların ve yeni çabaların heder olmaması için daha önce bu ilişkiyle alakalı olarak ortaya konulanlardan yararlanmak gerekiyor.

Raporun tamamını okuyun (Arapça)