Yönetici özeti

“Seferberlik ve savunuculuk” kavramı Suriyelilerin Suriye devriminin başlamasından sonra bildikleri yeni kavramlardan biridir. Bu makale, Suriyelilerin birey ve örgüt olarak bu bağlamda gösterdikleri çabalara ışık tutmayı amaçlamaktadır.

“Savunuculuk” kavramı, sivil toplumun bir bölümünün, karar alma sürecini etkileme veya durumu iyileştirme amacıyla bazı konulara ışık tutma imkanını ifade eder. Bu da, bir konuda kamuoyu oluşturmak ve ardından bunun için kitleleri seferber etmek, ilgililere durumu iyileştirmeleri veya yasa ve politikaları değiştirmeleri için baskı yapmak ve şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerinin pekişmesine katkıda bulunmak amacıyla bir dizi faaliyet, çaba ve strateji aracılığıyla gerçekleşir.

Seferberlik ve savunuculuk kampanyaları, amaç ve hedef kitlenin tanımlanmasına ve bu ana amaca ulaşmak için yürütülecek strateji ve faaliyetlerin belirlenmesine yönelik net bağlamlar içinde düzenlenir.

Suriye örneğine bakıldığında, seferberlik ve savunuculuk kavramı Suriyeliler arasında 2011’den sonra gelişmiştir. Suriyeli aktivistler, belli bir strateji olmaksızın protesto ve medya görüşmeleri gibi bazı seferberlik ve savunuculuk araçlarını kullandılar. Daha sonra kavram, araçları ve kullanımları kurslar ve eğitimler yoluyla geliştirilerek aktivistler ve kuruluşlar, bazıları batıya yönelik birkaç kampanya düzenleyebilmiştir. Böylece bazı insani ve siyasi konulara dikkat çekmeyi ve Suriye meselesiyle ilgili uluslararası organları bir ölçüde etkilemeyi başarmıştır.

Makalede, halktan büyük ilgi gören ve uluslararası arenayı hedefleyen iki seferberlik ve savunuculuk kampanyası modeli incelenmiş ve hedefleri, hedef kitleleri, stratejileri ve sonuçları analiz edilmiştir. İlk model, yankı uyandıran ancak ilan edilen ana hedefine ulaşamayan Halep, Guta ve İdlib’deki askeri olaylara eşlik eden kampanyalara odaklandı. İkinci model tutuklular (Sezar dosyası) konusu ile ilgili kampanyaya odaklanırken, İkinci model, tutuklular (Sezar dosyası) konusuyla ilgili kampanyaya odaklanmıştır. Bu kampanya, hedefine kısmen ulaşabilmiş ve Esad rejimi ve onu destekleyen kişi ve kurumlara yaptırımlar uygulayan bir yasanın çıkarılmasıyla başarı elde eden bir seferberlik ve savunuculuk ve baskı kampanyası modeli temsil eder.

Bir önceki çalışmanın sonuçlarına dayanarak, Suriye seferberlik ve savunuculuk kampanyalarının güçlü yanlarını keşfetmek mümkündür. Bu kampanyalar Esad rejimi tarafından işlenen birçok suç ve ihlale ışık tutulmasını sağladı ve hem Esad rejimi hem de Rusya üzerinde medya ve siyasi baskı oluşturdu. Aynı zamanda Suriyelilere “vatandaşlığını yaşama” ve bunu ifade etme yolları konusunda uygulama fırsatını sağladı ve aynı ilgiyi paylaşan yeni kurum ve kuruluşlarla ilişki kurmanın kapısını açtı.

Bu kampanyalar aynı zamanda Suriye konusuna desteği gösterebilmiş, Suriye içindeki Suriyelilerin direnişini güçlendirebilmiş ve suça karışmış kişileri yakalamayı çalışmak ve hesap verme sürecini başlatmak için bir fırsat oluşturmuştur. Ayrıca davanın sahipleri ve etkilenenleri davalarını savunmak için bir araya getiren dernekler, organlar ve ağların oluşturarak bazı toplumsal örgütlenme çeşitlerinin ortaya çıkmasının yolunu açmıştır.

Ancak, bu kampanyaların düzeltilmesi gereken zayıf yönleri ve bazı hataları da mevcuttur. Gerçek baskı araçlarından hiçbirine sahip olmadan uluslararası karar alıcıyı etkilemeye çalışıp beklentilerini yükseltti. Ayrıca iç ve dış düzeyde çok karmaşık bir durumla ve saha ve siyasi değişimlerle karşı karşıya kaldı. Bu değişimler uluslararası medyanın ve hatta politikacıların davayı adaletine rağmen desteklemeye devam etmemesine neden oldu.

Öte yandan, Suriye savunuculuk kampanyaları yeni kitleler çekmeyi ve inançlarını değiştirmeyi başaramadı. Ayrıca iç seferberliğin boyutunu korumayı başaramadı ve olaya hizmet eden etkin savunuculuk faaliyetleri sağlamadı. Buna ek olarak Suriyeli göçmenlerin rolünü gerektiği gibi harekete geçirmekte başarılı olamadı. Bunun yanında sadece yerel ve Arap kamuoyuna hitap etme ve bilinçlendirme faaliyetlerine odaklandı ve bir stratejiden, net hedeflerden ve olayı gerçekleşmeden önce öngörme yeteneğinden yoksundu. Bunun yanı sıra başarıları abartılmıştı ve etki değerlendirmesi ve politika değişikliği kavramları zayıftı.

Ne karar alıcılara yönelik olan, ne de insanlara yönelik olan kampanyalar, Suriyelilere göre başarılı olanlar bile, asıl amacına net bir şekilde ulaştı. Bu da strateji düzeyinde veya hedef belirleme düzeyinde bir soruna ya da nitelikli kadro yokluğuna işaret ediyor.

Diğer ülkelerin seferberlik ve savunuculuk kampanya deneyimlerine bakınca, sınırlı sayıda deneyimin başarısına karşılık, değişim amaçlayan deneyimlerin birçoğu başarısız oldu. Başarı, dava sahiplerinin net bir strateji ile organize bir hareket oluşturabilmeleri ile bağlantılıydı. Bu stratejinin üzerinde, sadece sanal ortama bağlı kalmadan, başarıların biriktirildiği ve davanın sahada savunulması için farklı ülkelerden destekçilerin seferber edildiği, sürekli ve birbirini takip eden faaliyetler yürüterek, “uzun soluklu” stratejisini izleyen tam zamanlı çalışanların çalışması gerekmektedir.

Makale, birey ve kurum olarak Suriyelilerin çabalarının Suriye haberlerini dünyaya iletebildiği sonucuna varmıştır. Ancak bu çabalar durumu iyileştirmek için bir etki ve baskı oluşturmak için yeterli olmadı. Suriyeliler, davalarına hizmet etmek için seferberlik ve savunuculuk yöntemlerini kullandılar. Fakat, bu kullanım geçici olup süreklilik ve stratejiden yoksundu. Çünkü genellikle acil olay meydana geldikten sonra geç bir tepki şeklinde ortaya çıkıyor. Bu nedenle dava sahipleri ve savunucuları üzerinde çalıştıkları kampanyaları, hedefleri, stratejileri ve kullandıkları araçları yeniden değerlendirmeli, geçmiş deneyimleri incelemeli ve hatalardan ders çıkarmalıdır. Bu araçlarla başarı elde etmek, çabalamanın ve çabaları biriktirmenin ve bunları bireysel faaliyetten kurumsal faaliyete geçmenin bilincinde olmayı gerektirir.

Makalede Suriyeliler ve davaları için en büyük faydayı sağlamak için mevcut seferberlik ve savunuculuk çabalarını artıracak ve geliştirecek bir dizi tavsiyeye yer verildi. Bu tavsiyelerde karar alıcılar üzerinde baskı oluşturabilecek ve dikkatlerini talepleri üstüne çekebilecek etkileme yeteneğini kazandırmak amacıyla sahadaki hedef kitle için, eğitim, seferberlik, örgütlenme, destek, sosyal ve politik ağlar kurma, başarıların birikimi ve devamlılığı, farkındalık, yerel ve uluslararası ortaklıklar kurma faaliyetlerine dayanan uzun vadeli yapıcı çalışmalara odaklanıldı.

Makalesinin tamamını okumak için (Arapça)