Halkın Silahlı Oluşumlara Güvenini Artırma Faktörleri: Hamas ve Taliban Hareketlerinin Durumlarının İncelenmesi

Özet:

Bu serinin, “Siyasi Güven ya da Halk Tabanı: Devrimin Halk Tabanının Çöküşünü Açıklamaya Yönelik Bir Girişim” başlıklı ilk sayısı, siyasi güven ve halk desteği kavramlarını ve bunların arasındaki benzerliklerle farklılıkları ve her birinin bağlamını gözden geçirdi. Her iki kavramda da halkın memnuniyetini ölçme kriterleri üzerine duruldu. Suriye Devrim ve Muhalefet Güçleri kurumlarının, halkın desteğini kazanma çabaları çerçevesinde geçirdikleri aşamalar açığa kavuşturuldu ve sonuç olarak şuna varıldı: Halkın bulunduğu muhitlerde devrimi temsil edebilme ve meşruiyetini güçlendirme yeteneğine sahip siyasi kurumlara ve sivilleri savunabilen askeri gruplara öncelik verilmelidir. İkinci olarak da siyasi güven kazanabilecek, ağırlıklı olarak ekonomik ve hizmet odaklı kurumlara yoğunlaşmak gerekir.”

Bu ikinci sayı, “Hamas” ve “Taliban” hareketlerinin durumunu inceleyerek ve Suriye Devrimi Grupları bağlamından benzer örneklerin de dahil edilmesiyle, bu deneyimleri analiz etmek ve halk tabanının bu iki harekete güvenini en çok artıran faktörleri ortaya çıkarmak amacıyla, silahlı oluşumlar ile halk arasındaki ilişkinin pratik deneyimlerine ışık tutmayı amaçlıyor.

Bu çalışma, incelenen Hamas ve Taliban silahlı oluşumlarına halkın güvenini artıran yedi ana faktörü ele aldı. Bunlar: Toplumun kimliğiyle uyumlu bir vizyon sunma, faaliyetlerini sadece içinde bulunduğu bölgeyle sınırlı tutma, davaya sadakat, askeri başarıları siyaset meydanında kullanma, güvenlik istikrarını sağlama, bölgeleri iyi yönetme ve ekonomik düzelmeye yönelik hazırlanan bir atmosfere girme.

Çalışma, birtakım sonuçlara ulaştı. En önemlileri ise şunlar:

• Her deneyimin kendine özgü bir niteliği ve siyasi, askeri ve toplumsal bir bağlamı olsa da halkın desteğini kazanmaya katkıda bulunan ortak faktörler bulunmaktadır.
• Milli bir meseleye bağlılığı taahhüt eden vizyonları ve antlaşmaları sunmak ve toplumun kimliğini gözetmek önemli bir gerekliliktir ancak bu, tek başına yeterli değildir. Silahlı oluşumların pratik bağlılıklarını doğrulayan davranışlar ve eylemler de gerekir.
• Silahlı oluşumların sadece siyasi, askeri veya hizmet alanlarından birine odaklanması, halkın güvenini zayıflatabilir; bu nedenle tüm bu alanların beraberce yönetilmesi gerekir.
• Suriye Devrimi Grupları, teorik olarak vizyonlar ve antlaşmalarla ilgili olarak nispeten başarılı olmuş olsalar da, diğer pratik alanlarda -özellikle siyasi, güvenlik, idari ve yönetim alanlarında– aynı şekilde nispeten başarısız oldu.
• Siyasi liderliğin ve askeri kanadın aynı yapı içinde bulunması, karşılaştırmalı deneyimlerde askeri faaliyetlerin siyasi olarak kullanılmasına katkı sağlayan en önemli faktörlerden biri olmayı beraberinde getiriryor.
• Askeri oluşumlar; bahsedilen davranış ve eylemlerin, halk desteğinin kazanılmasına katkıda bulunması bakımından devletlere benzemektedir. Bunun tersi de geçerlidir; devlet kurumunun gücü ve dışarıda kazandığı meşruiyet, bu eylemlerden vazgeçmesinin etkisini zayıflatabilir.

Giriş:

Silahlı oluşum ve örgütlerin ortaya çıkışına genellikle eşlik eden ve yönettiği veya bulunduğu bölgeleri, halk desteğini kazanmaya katkıda bulunabilecek şekilde kontrol etmek için asgari düzeyde çalışmasını gerektiren istisnai koşullara rağmen, bu hedeflere sahada ulaşmak, gerek kuruluşların kendisiyle ilgili öznel olan gerekse onları çevreleyen bağlamla ilgili nesnel çeşitli nedenlerden dolayı zor olabilir.

Suriye örneğinde, kurtarılmış bölgeleri yöneten veya bu bölgelerde var olan askeri grupların çokluğu göz önüne alındığında, bunların halkla olan ilişkilerine ilişkin sorular hâlâ merak konusu: “Halkın desteğini kazanmak için asgari de olsa yapılması gereken en önemli davranış ve eylemler nelerdir?”

Bu serinin ilk sayısında, Suriye örneğinde halk desteğinin azalmasının nedenlerini, “siyasi güven ve halk desteğinin ayırt edilmesi” yoluyla inceledik. Bu çalışmada ise Suriye’deki gruplaşma durumuna benzeyen karşılaştırmalı modelleri inceleyerek tabloyu tamamlamaya çalışıyor ve Hamas ile Taliban tecrübelerini gözden geçirdik. Amacımız bu oluşumların kendi halk tabanlarıyla olan davranışları üzerinde durmak, kendilerini olumlu ya da olumsuz etkileyen davranışlarını analiz etmek ve Suriye örneği bağlamında bu iki tecrübeden faydalanmaya yardımcı olmaktır.

Bu sayı, “Hamas” ve “Taliban” modellerine odaklanarak ve öncelikli olarak bu modelleri Suriye silahlı birimleri örneğiyle karşılaştırarak, askeri hareketlerin ve örgütlerin halk ile ilişkilerini daha iyi kılabilmeleri için gerçekleştirebilecekleri eylem ve davranışlar üzerinde durmayı amaçlamaktadır.

Çalışma, incelenen örgütlerin davranış ve eylemlerini analiz etmeyi amaçlayan analitik yöntemle temsil edilen betimsel yaklaşımı izledi. Ayrıca, incelenen silahlı örgütler ile oluşumların halkla ilişkilerindeki davranışların benzerliklerini ve farklılıklarını ortaya çıkaran ve Suriye örneğiyle kıyas eden karşılaştırmalı yaklaşımı izledi.

“Hamas” ve “Taliban” hareketlerinin bunun için seçilmiş olması, Suriyeli gruplarla olan birçok benzerlikten kaynaklanmaktadır: Bu oluşumlar, askeri örgütlerdir veya siyasi kanatları olan, siyasi bir rol oynamaya çalışan örgütlerdir ve hepsi iktidar boşluğunda ve yorgun bir halk desteğiyle varlık bulmuştur.

Çalışma; her biri, askeri oluşumların halkla ilişkilerini daha iyi bir dereceye getirebilecek faktörlerden birini temsil eden yedi maddeye ayrılarak hazırlandı. İlk maddede toplumun kimliğiyle uyumlu vizyon sunma başlığı konu edinildi. İkinci madde, bu oluşumların, faaliyetlerini sadece içinde bulunduğu bölgeyle sınırlı tutması konusuna ayrıldı. Üçüncü madde davanın hedeflerine bağlılığa; dördüncüsü, askeri başarıların siyaset arenasında kullanılmasına ayrıldı. Beşinci maddede güvenliğin istikrarını koruma konusu incelenirken; altıncı maddede, bölgelerin iyi yönetilmesi; yedinci maddede ise ekonomik düzelmeye yönelik hazırlanan bir atmosferin içine girme konusu ele alındı.

Analitik belgeenin tamamını okumak için (Arapça)