Suriye’nin Kuzeyindeki Ekonomik Durum ve Türk Lirasındaki Dalgalanmadan Etkilenmesi
Suriye Diyalog Merkezi'ndeki toplum birimi tarafından yayınlanan bir rapor
Suriye’nin Kuzeyinde yer alan kurtarılmış bölgeler, iki yıl içinde ikinci kez tekrarlanan şiddetli bir ekonomik sarsıntıya tanık oldu. 2020 yılının ortasında Suriye lirasındaki hızlı düşüşün ardından Türk lirasının tedavüle sokulmasıyla Türk lirasındaki istikrarsızlığının ardından bu bölgeler, ekonomik bir şoka daha maruz kaldı. 2021 yılının ikinci yarısında bu istikrarsızlık net bir şekilde kendini gösterdi. En belirgin hali de aralık ayının ortasında Türk lirasının hızlı bir şekilde göreceli bir iyileşme gösterdikten sonra ortaya çıktı.
2021’in Aralık ayı içinde Türk lirasının dolar karşısında 20 liraya yaklaştıktan sonra ay sonunda 18 liradan 12 bandına dönmesine rağmen bu dalgalanmanın yansımaları Suriye’nin kuzey bölgelerinde çok bariz biçimde müşahede edildi. Öyle ki fiyatlar anormal bir şekilde yükseldi ve maaşların alım gücü düştü. Özellikle de Türk lirasındaki nispi iyileşmeye rağmen fiyatların inmemesiyle birlikte bölgede büyük bir insani krizin işaretleri görülmeye başlandı.
Bu olay, bölgede ekonominin ne kadar kırılgan bir yapısının olduğunu gösteriyor. Bu yüzden, bazılarının tahmin ettiği üzere Türk lirasındaki istikrarsızlık halinin yeniden baş göstermesine tedbir olması adına, son zamanlarda gelişen olayları değerlendirmek, insani sıkıntıyı ve iktisadi etkileri hafifletmeye dönük çözümler geliştirmek amacıyla bazı derslerin çıkarılması ve ibretlerin alınması elzem bir hal almış durumda. Aynı şekilde istikrar ve erken iyileşmeyi desteklemenin bir aracı olarak bu bölgelerdeki ekonomik durumu yeniden gözden geçirmek ve gelişmesini sağlamak gerekir.
Bu rapor yukarıda zikri geçenlerden hareketle, Suriye’nin kuzeyinin hayat koşullarındaki gelişmelerin insani, ekonomik ve hizmetle alakalı yönlerini genel bir şekilde tanıtmaya; Türk lirasındaki dalgalanmanın bu bölgelerdeki toplum üzerinde bıraktığı sorunlardan ve ekonomik yansımalardan bahsetmeye ve bunlara ilave olarak, olumsuz etkileri hafifletecek ve yaşananların tekrarlanmasını önleyebilecek bazı pratik çözümler önermeye çalışmaktadır.
Rapor, ön verilerinde Suriye Diyalog Merkezi’nin düzenlediği ve ekonomi alanında uzman bir grup akademisyen ile çok sayıda sivil toplum lideri ve araştırmacının katıldığı, uzman düzeyinde bir odak tartışma atölyesine dayanıyor. Bunun dışında, mevcut ekonomik durumu anlamaya yardımcı olacak daha birçok makale, araştırma ve rapora dayanıyor.
Rapor, birinci bölümünde insani, ekonomik, hizmet ve yatırım boyutlarına değinerek Suriye’nin kuzeyindeki yaşam koşullarını kısaca ele alıyor. Daha sonra ikinci bölümünde, Türk lirasındaki dalgalanmanın etkisine ve bu bölgenin ekonomisine yansımalarına ışık tutmaya çalışırken üçüncü bölümde, bölgenin sıkıntısını çektiği ekonomik sorunların arkasındaki en bariz sebepleri sunuyor. Son bölümünde de güncel ve stratejik sorunlarla başa çıkmayı sağlayacak belli başlı çözüm ve fikirler sunmaktadır.
مؤسسة بحثية سورية تسعى إلى الإسهام في بناء الرؤى والمعارف بما يساعد السوريين على إنضاج حلول عملية لمواجهة التحديات الوطنية المشتركة وتحقيق التنمية المستدامة
